Grenzen stellen op de werkvloer
In de huidige maatschappij kan het soms aanvoelen alsof onze grenzen voortdurend worden uitgedaagd, in het bijzonder op de werkvloer. Of het nu gaat om strakke deadlines, constante verzoeken van collega’s of de verleiding om altijd ‘ja’ te zeggen, het stellen van grenzen is cruciaal voor je eigen welzijn, maar ook voor je effectiviteit op het werk en in je privé.
Waarom is grenzen stellen zo belangrijk?
Langdurig en veelvuldig over je grenzen gaan leidt tot stress, vermoeidheid, fysieke klachten, verminderde concentratie en een lagere productiviteit.
Grenzen stellen op het werk gaat niet alleen over het beschermen van je tijd, welzijn en energie, maar ook over zelfrespect. Door duidelijk aan te geven wat je wel en niet kunt doen op het werk, verminder je de opbouw van stress en voorkom je dat je overweldigd raakt.
Stap 1: Ken je eigen grenzen
Voordat je effectief grenzen kunt stellen, moet je ze eerst kunnen herkennen. Denk na over situaties die je stress bezorgen of je energie wegzuigen. Misschien merk je dat je altijd te veel hooi op je vork neemt, of dat je moeite hebt om ‘nee’ te zeggen tegen nieuwe verzoeken.
Identificeer daarnaast wat voor jou belangrijk is: je werktijden, je beschikbaarheid buiten het werk, de hoeveelheid werk die je aankan. Je kan bijvoorbeeld een lijstje maken met energiegevers (dingen die je energie geven) en energienemers (dingen die je energie wegnemen). Bewust zijn van hetgeen je belangrijk vindt, van je prioriteiten en je grenzen is de eerste stap naar een gezonder evenwicht.
Stap 2: Grenzen communiceren
Nu je je grenzen kent, is het tijd om ze duidelijk te communiceren. Dit kan een uitdaging zijn, vooral als je gewend bent om altijd ‘ja’ te zeggen. Probeer zowel direct als respectvol te zijn.
Praktische tips:
- Gebruik ‘ik’-boodschappen om je punt over te brengen: “Ik vind het lastig om mijn werk goed te doen als ik te veel taken tegelijkertijd moet oppakken.” Op deze manier leg je de nadruk op jouw ervaring en gevoelens, zonder anderen direct aan te vallen.
- Neem de tijd om te reageren: Leer jezelf aan om niet onmiddellijk te antwoorden op verzoeken. Zeg bijvoorbeeld: “Ik moet even mijn agenda checken en kom er zo op terug.” Dit geeft je de ruimte om weloverwogen keuzes te maken zonder je meteen over te belasten.
- Kort, beleefd en krachtig: Een veelgemaakte ‘fout’ bij het communiceren van grenzen is ze verhullen in verzachtende omstandigheden of woorden, maar ook te veel verantwoording geven. Probeer de boodschap kort en krachtig te maken zodat je serieus genomen wordt, maar blijf natuurlijk beleefd. Bv. “Ik heb geen ruimte in mijn agenda om dat op te nemen”.
- Je hoeft geen excuses te verzinnen of te liegen om iets te kunnen weigeren of je grenzen te kunnen aangeven, wees zo eerlijk mogelijk en deel enkel wat je wil delen. Door eerlijk te zijn merk je zelf sneller wie jouw grenzen accepteert en wie niet. Dat gaat je op langere termijn meer rust geven dan het verzinnen van excuses.
Stel dat je de vraag krijgt van je baas “Ik kon je dit weekend niet bereiken, was je op reis?”. Je voelt je misschien in een hoekje gedreven en zegt “Nee, maar ik heb x en y gedaan en had je telefoontje pas in de late avonduren gezien en vond dat ik je toen niet meer kon storen”. In werkelijkheid had je de oproep wel gezien, maar besloten dat het jouw privétijd was. Wat bereik je dan met de boodschap die je geeft? Je ontwijkt een mogelijke confrontatie, maar de volgende keer zal je baas je gewoon opnieuw proberen te contacteren tijdens het weekend. Je hebt immers niet aangegeven dat je niet gecontacteerd wil worden in je privétijd.
- Stap 3: Oefening baart kunst
Grenzen stellen is een vaardigheid die tijd en oefening vereist. Oefen het stellen van grenzen in verschillende situaties. Rollenspellen of oefenen voor de spiegel kunnen hierbij helpen: simuleer lastige gesprekken en bedenk hoe je assertief kunt reageren zonder anderen te kwetsen. Denk aan scenario’s waarin je kunt oefenen met het stellen van grenzen op een manier die zowel jou als je collega’s ten goede komt.
Grenzen stellen: ook voordelig voor de werkgever!
Door duidelijke grenzen te stellen als werknemer, zorg je ervoor dat je langdurig optimaal kunt presteren. Dit maakt je dus niet alleen een gelukkige werknemer, maar ook een betrouwbaardere en effectievere medewerker. Leg dit uit aan je leidinggevende: “Door duidelijke grenzen te stellen, kan ik mijn werk efficiënter en met meer focus doen, wat uiteindelijk ook de kwaliteit van mijn werk ten goede komt.”
Kortom
…wees niet bang om je grenzen duidelijk aan te geven of ‘nee’ te zeggen. Het is een krachtige stap naar een gezonde en productieve werkomgeving voor jezelf, collega’s en zelfs je werkgever. De langetermijnvoordelen overstijgen de eventuele nadelen op korte termijn ruimschoots! Misschien ken je het citaat uit de komische familiefilm ‘We bought a zoo”?
“Sometimes all you need is twenty seconds of insane courage. Just literally twenty seconds of just embarrassing bravery. And I promise you, something great will come of it.”
Hulp nodig bij de verschillende stappen? Contacteer dan onze collega Katleen Cardinaels. Als arbeidspsychologe en loopbaanbegeleider is zij de geknipte persoon om jou hierin te ondersteunen.
